Türkiye'de Dövmelerin Evrimi

Gelenek ve Modernite Arasında

Türkiye'de Dövmelerin Evrimi

Türkiye'de dövme, geleneksel ve ötekileştirilmiş bir uygulamadan, kentsel alanlardaki genç nesiller tarafından benimsenen kitlesel bir fenomene dönüşerek büyüleyici bir yol kat etti. Muhafazakâr dinsel ve kültürel etkiler hâlâ güçlü olsa da, Türk toplumu giderek bu vücut sanatına daha açık hale geliyor. Bu yazıda Türkiye'de dövmenin tarihsel ve kültürel bağlamını, günümüzdeki tutumları, dövme endüstrisini ve konuya ilişkin dini bakış açısını inceleyeceğiz.

1. Tarihsel ve Kültürel Bağlam

Dövmelere dair geleneksel bakış : Türkiye'deki muhafazakar toplumlar arasında, dini ve kültürel inançlar nedeniyle dövmelere uzun zamandır çekinerek bakılıyor. Türkiye'de yaygın din olan İslam, dövme gibi kalıcı vücut modifikasyonlarını, vücudun doğal halini değiştirdiği inancıyla hoş karşılamıyor. İslam hukukunun katı yorumlarına göre dövme, özellikle dindar kesimler arasında haram olarak görülmektedir.

Türkiye'nin Kırsal Kesimlerinde Geleneksel Dövmeler : Bazı kırsal alanlarda, özellikle Kürt ve Ezidi topluluklarında, dövmeler ("deq" veya "xal" olarak bilinir) yüzyıllardır uygulanmaktadır. Bu dövmelerin çoğu koruma, doğurganlık veya kabile kimliğiyle ilgili sembolik anlamlara sahipti.

2. Dövmelere Karşı Modern Tutumlar

Kentsel kabul : İstanbul, Ankara ve İzmir gibi modern şehirlerde dövme, özellikle gençler arasında giderek daha popüler hale geliyor. Bunlar, dünyanın pek çok yerinde olduğu gibi, bir tür kendini ifade etme biçimi veya moda olarak görülüyor.

Batı kültürünün etkisi : Batı modası, sanatı ve popüler kültürünün etkisi altında, dövmeler Türkiye'deki kentsel ortamlarda giderek daha yaygın hale geliyor. Türkiye'de pek çok ünlü isim, müzisyen ve sporcunun dövme yaptırması, bu uygulamanın normalleşmesine katkıda bulunuyor.

Mesleki çevre : Dövmeler modern Türk toplumunda daha fazla kabul görse de, bazı daha muhafazakar mesleki alanlarda hala şüpheyle karşılanmaktadır. Bazı işyerlerinde görünür dövmeler hoş karşılanmayabilir veya üzerinin kapatılması gerekebilir.

3. Türkiye'de Dövme Endüstrisi

Dövme stüdyolarının sayısındaki artış : Son yıllarda özellikle büyük şehirlerde dövme stüdyolarının sayısı artmış, yetenekli sanatçıların geleneksel Türk motiflerinden, modern ve yenilikçi tasarımlara kadar farklı stillerde çalışmalar sunduğu görülmektedir. Bazı Türk sanatçılarımız, sanatlarıyla uluslararası alanda tanınıyorlar.

Dövme Kongreleri : İstanbul gibi şehirler, yerel ve uluslararası sanatçıların eserlerini sergilediği dövme kongrelerine ev sahipliği yaparak, dövme kültürünün Türkiye'nin toplumsal dokusunda yer etmesini sağlıyor.

4. Dini Bakış Açıları

Dövmelere dair İslami bakış: Dövmelerin popülaritesi artmasına rağmen, Türkiye'deki birçok din alimi, vücudu değiştirdiği ve bu nedenle dini ilkelere aykırı olduğu için dövmelerin İslam'da yasak olduğuna inanmaktadır. Bu görüş özellikle geleneksel ve dindar toplumlarda kamuoyunu etkilemektedir.

Toplumsal baskı : Türkiye'de dövme yaptırmayı seçen kişiler, bu sanatsal ifade biçimini isteseler bile, dini veya kültürel nedenlerden dolayı toplumsal veya ailevi baskıyla karşı karşıya kalabiliyorlar.

5. Turizm ve Dövme Kültürü

Dövme turizmi : Türkiye aynı zamanda dövme turizmi için de bir destinasyon haline gelmiş olup, ziyaretçiler ünlü Türk sanatçılarına dövme yaptırmak için geliyorlar. Bu olgu, yetenekli sanatçıların uluslararası bir müşteri kitlesine ulaştığı diğer ülkelerde de görülmektedir.

Çözüm

Türkiye'deki dövmeler, modern, kozmopolit etkilerle geleneksel muhafazakar değerler arasında bir dengeyi yansıtıyor. Kentli gençler arasında kabulü artsa da toplumsal ve dini muhafazakârlık bu vücut sanatına yönelik tutumların şekillenmesinde önemli rol oynamaya devam ediyor. Bu ikiliğe rağmen dövme, Türkiye'de kişisel ifadenin ve çağdaş sanatın ayrılmaz bir parçası haline geldi.